Leer meer over de invloed van water op Kasteel Amerongen door over de dijken om het kasteel heen te lopen. Deze water-wandeling start bij het toegangshek van Kasteel Amerongen en is zonder verdere app's te lopen.
Veel plezier!
-
Loop een kleinstukje richting de kerk maar...
-
ga direct rechts de hoek om richting de waterpomp het dijkje op.
-
Grachten
Kasteel Amerongen is omgeven door twee grachten die gevoed worden door het water uit de Rijn. Door de grachten kun je alleen via de bruggen bij het kasteel komen. Als de bruggen afgesloten worden of opgehaald kan er niemand in- of uit. Een prima verdediging dus.
-
Hoog Water
Jaarlijks overstroomden de uiterwaarden. Deze dijk waar je nu op loopt houdt het snel stijgende water een tijdje tegen. Daardoor is er tijd om spullen in veiligheid te brengen.
Het kasteelterrein en het kasteel is er op gebouwd om in hoog water te staan tijdens een hoge Rijnstand. In de afgelopen eeuwen is het kasteel vele malen onder gelopen. De laaste keer was in 1995
Daarna is dit dijkje opgehoogd maar er zijn wel sluisjes in aangebracht.
-
Sluisjes
Het dijkje om het kasteel zonder sluisjes zou gevaarlijk zijn. Een ongelijk waterniveau aan weerskanten van de dijk geeft namelijk een opwaartse waterdruk aan de lage kant (de kasteelkant), dit noemt men kwel. Het water komt dan door de druk door de bodem omhoog. Als er te veel kwelwater onder het kasteel omhoog kan komen door de opwaartse waterdruk spoelt het zand onder het kasteelfundament weg en zakt het fundament weg.
De dijkdoorvoeren die u hier overal ziet zijn bedoeld het water gereguleerd in en uit te laten stromen om de opwaartse waterdruk zo klein mogelijk te houden.
Zo wordt de kwel deels voorkomen. Het gewenste waterpeil in de gracht is 5,70 boven NAP. -
Botenhuis
In de tijd dat de gevluchte laatste Duitse Keizer hier logeerde van 1918-1920, lag er ook een tijd een roeiboot klaar in het botenhuis zodat hij kon vluchten als de Engelsen hem zouden komen halen.
-
Eendenkorven
De inheemse wilde eend wordt al een tijd bedreigd in zijn bestaan door exotische soorten. Om de balans tussen de verschillende soorten eenden te stimuleren en zo divers mogelijk te houden zijn er 10 broedkorven voor de wilde eend in de grachten geplaatst. Een goede waterstand is ook voor watervogels erg belangrijk. Genoeg doorstroming en wateroppervlak geeft een diverser waterplantenleven en daardoor voldoende insecten. De insecten zijn het enige voedsel voor alle jonge watervogels (pullen).
Watervogels waren een belangrijke bron van voedsel. Heden ten dage zijn ze belangrijk voor het ‘grondelen’ waarbij de waterplanten gegeten worden. Hierdoor blijft het bodemleven onder water in een gezond biologisch evenwicht. In de grachten zwemmen nu naast Wilde eenden ook Kuifeenden, Smienten, Krak eenden, Dodaars, Fuut, Meerkoet, Waterhoen, Zwanen en diverse ganzensoorten. Een bonte mengeling dus.
-
Uiterwaarden
De uiterwaarden zijn eeuwenlang een drassige vruchtbare bron geweest om vee te laten grazen, riet te verbouwen en fruit te telen. Het land overstroomde jaarlijks. Met de opkomst van de massa-landbouw met grote landbouwmechanisatie werden de uiterwaarden bijna permanent drooggelegd. Maar heel af en toe wordt de Amerongse Bovenpolder nu nog geïnundeerd waardoor deze gecontroleerd volstroomt met overtollig water uit de Rijn.
-
Watertekort
Door het bemalen van de uiterwaarden wordt de waterstand kunstmatig laag gehouden. Zo kunnen de tractoren makkelijk over het land rijden. Dit heeft als negatieve bijwerking dat er bij droge periodes waarin geen regen valt er te weinig water in de grachten van Kasteel Amerongen staat. De bodem van het landgoed droogt dan uit waardoor planten en bomen van Kasteel Amerongen te weinig water krijgen.
Door een langdurig watertekort worden de bomen zwak en maken ze weinig blad aan. De afgelopen zomers breken er daardoor soms zomaar dikke takken af of vallen gezonde bomen om. De bomen worden jaarlijks geïnspecteerd en de zwakke takken worden er af gehaald om zo de boom te kunnen behouden. 
-
De Margaretha Eik
is ruim 400 jaar oud en behoort tot één van de oudste groene Rijksmonumenten van Nederland. Omdat deze boom al veel droge en natte periodes heeft meegemaakt is ze veel gewend en staat er relatief beter bij dan de andere jongere bomen.
-
Dit beukenbos
is ongeveer 200 jaar oud. Beuken zijn snelgroeiers die heel veel schaduw om zich heen organiseren waardoor ze koel en vochtig blijven. Ze hebben veel oppervlakkige wortels waardoor ze veel water kunnen drinken en voedingsstoffen opnemen uit hun omgeving. Door dit wijd uitgespreide wortelstelsel staan beuken stevig maar zijn daardoor ook dorstig. Als dit wortelnetwerk geen voedsel en water krijgt sterft een beuk snel af. Genoeg water van bovenaf maar ook een hoog grondwaterpeil is dus essentiel voor een beuk.
-
Waterburcht
Vanaf hier kun je goed zien dat Kasteel Amerongen een waterburcht is, gebouwd op wisselende waterstanden. De ramen van het souterrain zitten op 3 meter boven de waterspiegel. Het vloerniveau zit ter hoogte van de wateruitloop links van de middenbeuk. Toch overstroomde het souterrain regelmatig en kon men alleen via de bovenbrug het kasteel in.
-
Karpers
Met een beetje geluk ziet u hier de karpers zonnebaden. Karpers waren vroeger belangrijk als voedsel. Momenteel zijn ze ook nuttig voor het 'grondelen'. Er zijn ook geelwangschildpadden. Zij zijn een overblijfsel van een modegrill uit de jaren 70. -
Waterpeil
Het dorp Amerongen ligt een stuk hoger dat het kasteel. Toch zijn ook hier de peilstanden aangegeven bij hoog water in de gevels zoals hier bij Herberg Den Rooden Leeuw waar men dus geen droge voeten heeft gehouden destijds.
Dit is het einde van de waterwandeling rondom Kasteel Amerongen. Loop kasteelwinkel Annebetje binnen voor de mooiste kasteelproducten of sap van fruit uit eigen tuin. U kunt uiteraard ook door de kasteeltuin wandelen. Meer informatie vindt u binnen bij Annebetje in de Oranjerie.
